Okuldan sonra nereye?

Almanya`da çeşitli mezuniyet türleri vardır. Çocuğunuz hangi okula gittiğine bağlı olarak, belirli bir okul bitirme belgesine sahip olabilir. Farklı mezuniyetlerle daha sonra farklı olanaklara sahip olursunuz. Bazı federal eyaletlerde mezuniyetler farklı şekilde adlandırılmıştır fakat her yerde tanınırlar. Okullardan sonradan mezun olmak mümkündür. Bu, 2. Eğitim Yolu`dur. (Aşağıya bakınız).

Temel düzeyde eğitim veren orta dereceli okul mezuniyeti (Hauptschulabschluss): 9. Sınıfı başarıyla geçenler bu mezuniyete hak kazanırlar. Bu mezuniyet ile bir meslek eğitimi alabilmek mümkündür fakat sıklıkla daha yüksek bir mezuniyet türü de gereklidir. İyi notlara sahip olanlar, okula gitmeye devam edebilir ve daha yüksek bir mezuniyet belgesi elde edebilirler.

• Temel düzeyde eğitim veren orta dereceli okul (Hauptschule), orta düzeyde eğitim veren orta dereceli okul (Realschule), Kapsamlı okul (Gesamtschule), yüksek düzeyde eğitim veren orta dereceli okul / lise (Gymnasium)

Orta düzeyde eğitim veren orta dereceli okul mezuniyeti (Realschulabschluss): Orta düzeyde eğitim veren orta dereceli okul mezuniyeti ya da ortaokul mezuniyeti (MSA) 10. sınıfın ardından yapılan ve başarıyla bitirilen bir sınavın ardından alınır.  Ortaokul bitirme belgesi ile meslek eğitimi almak mümkündür. İyi notlara sahip olanlar, okul eğitimlerini sürdürebilir ve daha yüksek bir mezuniyet belgesi elde edebilirler.

• Orta düzeyde eğitim veren orta dereceli okul (Realschule), Kapsamlı okul (Gesamtschule), yüksek düzeyde eğitim veren orta dereceli okul / lise (Gymnasium)

Üniversite giriş yeterliliği / (Abitur): Abitur bir lisede yani yüksek düzeyde eğitim veren orta dereceli okullardan birinde (Gymnasium)  veya kapsamlı bir okulda (Gesamtschule) 12. ya da 13. sınıfın sonunda yapılan ve başarıyla bitirilen bir sınavın ardından alınır. Abitur, Almanya`ki yüksek öğretim öncesindeki en yüksek mezuniyettir. Abitur ile meslek eğitimi alabilir veya üniversite öğrenimi yapabilirsiniz. Abitur mezuniyetiniz yoksa sonradan da Abitur` u tekrarlayabilirsiniz.

• Kapsamlı okul (Gesamtschule), yüksek düzeyde eğitim veren orta dereceli okul / lise (Gymnasium)

Bölüme özgü yüksek öğretime giriş yeterliliği (Fachgebundene Hochschulreife): Bölüme özgü yüksek öğretime giriş yeterliliği yüksek öğretim öncesindeki ikinci en yüksek mezuniyettir. Abitur`a benzer ancak ikinci bir yabancı dil zorunluluğu yoktur. Ön koşulu ortaokul bitirme belgesine (MSA) sahip olmaktır. Bununla bir meslek lisesinde (Fachgymnasium) veya meslek okulunda (Berufsoberschule / Berufsfachschule) bölüme özgü yüksek öğretime giriş yeterliliğini elde edebilirsiniz. Bu mezuniyet ile bir yüksek okulun tüm akademik ders programlarına katılabilirsiniz ve aynı zamanda bir üniversitede de eğitim görebilirsiniz. Akademik ders programları; teknoloji, ekonomi veya sosyal konular gibi mezuniyetin ağırlık noktalarına dayanmaktadır.

• Meslek lisesi (Fachgymnasium), Meslek okulları (Fachoberschule, Berufsoberschule)

Uygulamalı bilimler üniversitelerine giriş yeterliliği (Fachhochschulreife): Uygulamalı Bilimler Üniversitelerine giriş yeterliliği, bölüme özgü üniversite giriş yeterliliğinden biraz farklıdır. Bu mezuniyet için iki şey önemlidir: Teorik eğitim ve pratik eğitim. Teorik kısım (11./12. Sınıf) meslek okullarında (Berufsfachschule, Fachoberschule) ya da bir lisede tamamlanabilir. Pratik kısım için bir yıllık staj, bir meslek eğitimi, ya da Gönüllü Sosyal Yıl (FSJ) kapsamında bir yıllık sosyal hizmet tamamlanmalıdır. Bu kombinasyon size Uygulamalı Bilimler Üniversitelerine giriş yeterliliğini kazandırır ve bununla ilgili üniversitelerde istediğiniz bir bölümü seçebilirsiniz. Uygulamalı Bilimler Üniversiteleri haricinde bir üniversitede okumak nadiren mümkündür.

• Akşam Lisesi (Abendgymnasium), Meslek Okulları (Berufsoberschule, Fachoberschule, Fachschule)

Okul bitirdiniz mi? Artık bir meslek eğitimi alarak ya da yüksek öğrenim görerek bir meslek edinebilirsiniz. Meslek eğitimi ya da üniversite seçiminiz ilgi alanlarınıza uygun olmalıdır. Kendinizi doğru şekilde ve zamanında bilgilendirmeniz önemlidir. Farklı eğitim yolları birleştirilebilir. Örneğin üniversite eğitimi alabilmek için gerekli olan mezuniyet belgesi sonradan da elde edilebilir.

Meslek Eğitimi: Meslek eğitimi için bir ortaokul diploması (MSA) ya da temel düzeyde eğitim veren bir orta dereceli okul diploması (Hauptschulabschluss) gereklidir. 320`nin üzerinde farklı meslek eğitimi alanı mevcuttur. Genel bir bakış için https://www.azubi.de/beruf tıklayabilirsiniz.

Mesleki eğitim alarak bir mesleği somut şekilde öğrenebilirsiniz. İki tür meslek eğitimi vardır: Dual (ikili) meslek eğitimi ve okulda tam zamanlı meslek eğitimi. Meslek eğitimi yaklaşık 3 yıl sürer.

Dual (ikili) meslek eğitimi teori ve uygulamayı (pratiği) birleştirir. Meslek eğitimi alanlar bir iş yerinde çalışır ve düzenli olarak ta meslek okuluna giderler. İş yerinde işin uygulamalı kısmını, meslek okulunda ek bilgiler öğrenirler. Dual (ikili) meslek eğitimi Almanya`da çok popülerdir. Meslek eğitimi sırasında para da kazanılır.

Okulda tam zamanlı meslek eğitimi genelde meslek okulunda (Berufsfachschule) gerçekleşir. Meslek eğitimi alanlar okula ek olarak bazen bir iş yerinde staj yaparlar ancak çoğunlukla mesleği okulda öğrenirler. Meslek eğitiminin bu türü genellikle sağlık ya da sosyal alanla ilgili meslekler için mevcuttur. Meslek eğitimi sırasında para kazanılmaz.

Yüksek Öğrenim: Yüksek öğrenim üniversitede yapılır. Yüksek öğrenim görebilmek için Abitur (lise diploması / yüksek öğrenim yeterliliği) diploması gereklidir. Almanya`da birçok farklı dalda yüksek öğrenim imkanı vardır. Bazı bölümler için (NC Bölümleri) çok iyi Abitur notlarına sahip olmak gereklidir. Bunun dışında giriş kısıtlaması olmayan bölümler de mevcuttur. Yüksek öğretimde doğa bilimleri, beşeri bilimler, tıp, hukuk bilimi, informatik vb.daha birçok alanda bölüm mevcuttur. Yüksek öğrenim 3 ila 6 yıl sürer. Almanya`da yüksek öğrenim görmek ücretsizdir fakat idari harcamalar ve otobüs/tren biletleri için dönem başına yaklaşık 100-300 € dönem harcı ödenir.

Tüm okul mezuniyet belgelerine sonradan da sahip olabilirsiniz. Bu yetişkinlerin standart eğitim dönemi dışında okuldan mezun olabilecekleri anlamına gelir. Bu, okulu bırakan ya da üniversiteye gitmek istemesine rağmen, yeterliliğini (Abitur) kazanamamış birçok insan için önemli bir fırsattır. Bu imkana 2. Eğitim Yolu denir. Çoğunlukla ücretsizdir.

Bir okul mezuniyeti tam zamanlı olarak ya da çalıştığınız takdirde akşam okullarında yarı zamanlı olarak tamamlanabilir.

Kişinin okula gitme zorunluluğu bulunuyor ise, temel düzeyde eğitim veren orta dereceli bir okulun mezuniyeti, bir mesleki hazırlık yılı ile tamamlanabilir. Ayrıca temel düzeyde eğitim veren orta dereceli okulun mezuniyeti uzaktan eğitim veren bir okulda, akşam okulunda, Halk Eğitim Merkezinde veya bir meslek okulunda (Berufskolleg) zorunlu eğitim süresi doldurulmuş ise tamamlanabilir.

Ortaokul mezuniyetini (MSA) telafi edebilmek için, kişinin halihazırda temel düzeyde eğitim veren orta dereceli bir okuldan mezun olmuş olması (Hauptschulabschluss) gerekir. Daha sonra orta düzeyde eğitim veren orta dereceli bir akşam okulu (Abendrealschule), Halk Eğitim Merkezi ya da uzaktan eğitim veren bir okulda ortaokul mezuniyetinizi (MSA) tamamlayabilirsiniz. Bu, bir ila üç yıl sürer. Ortaokul mezuniyeti bir meslek okulunda da (Berufskolleg)  tamamlanabilir.  Bunun ön koşulu, mesleki eğitiminizi tamamlamış olmanız ve en az 19 yaşında olmanızdır.

Abitur (Üniversiteye giriş yeterliliği)`da sonradan yapılabilir. Ön koşul ortaokul bitirme belgesidir (MSA). Abitur örneğin bir meslek kolejinde tam zamanlı olarak yapılabilir. Bunun için kişi en az 19 yaşında olmalıdır. Üç yıl sürer. Abitur, akşam okulunda, Halk Eğitim Merkezinde veya uzaktan eğitim veren bir okulda yarı zamanlı olarak yapılabilir. Dersler akşamları ve hafta sonu verildiğinden eğitimin yanı sıra çalışmaya da devam edebilirsiniz. Abitur için İngilizce`nin yanında ikinci bir yabancı dil öğrenilmesi zorunludur. Abitur, Abitur sınavlarını geçtikten sonra elde edilir.

Mezun olduktan sonra birçok olanak vardır. Hemen bir meslek eğitimine veya üniversite eğitimine başlamak istemiyorsanız uygun alternatifler de vardır.  Örneğin staj yapabilir ya da gönüllü sosyal yıl adı altında yürütülen sosyal çalışmalara katılabilirsiniz. Böylece zamanı yeni çalışma alanlarını tanımak için kullanabilirsiniz. Bu tür deneyimler mesleki kariyer için de çok faydalıdır.

Gönüllü Hizmet: Okuldan mezun olduktan sonra birçok genç gönüllü hizmet vermeye karar vermektedir. Bu Gönüllü Sosyal Yıl (FSJ) veya Gönüllü Ekolojik Yıl (FÖJ) olabilir. Bu süre içinde gençler toplum veya çevre için girişimlerde bulunur ve önemli mesleki deneyimler kazanırlar. FSJ veya FÖJ genellikle 12 ay sürer. Ön koşul, 16 – 27 yaş diliminde olmanız ve zorunlu eğitiminizi tamamlamış olmanızdır. Gönüllü hizmeti yurt dışında da yapabilirsiniz.

Staj: Birçok genç okuldan mezun olduktan sonraki zamanı staj yapmak için kullanmaktadır. Staj sırasında bir firma veya örgütte birkaç hafta veya birkaç ay çalışır ve önemli deneyimler kazanırsınız. Neredeyse her yerde staj yapmak mümkündür. Yapılacak en iyi şey, iş ilanlarını araştırmak veya söz konusu iş yerine staj yapabilmenin mümkün olup olmadığını doğrudan sormaktır. Staj bir işin sizin için doğru iş olup olmadığını anlamanın iyi bir yoludur. Bu mesleki eğitim veya üniversite eğitimi kararını daha kolay hale getirebilir.

Yurt Dışı Deneyimi: Mezun olduktan sonraki zaman dil öğrenmek vb. nedenlerle yurt dışına çıkmak için iyi bir fırsattır. Birçok genç aynı zamanda yurt dışındaki sosyal projelerde de yer almakta ya da iş gezisi veya sadece seyehat amaçlı olarak yurt dışına çıkmaktadırlar. Yurt dışında çalışır ve bu süreçte ülkeyi keşfedersiniz. Yurt dışında kalmak pek çok deneyim kazanmayı ve dil becerilerini pekiştirmeyi mümkün kılar. Bunun için finansman imkanları ve mali destek mevcuttur.

Karar verebilmek genellikle zordur: Hangi meslek eğitimi veya üniversite eğitimi doğru olandır? Nasıl yer bulabilirim?

Meslek veya üniversite eğitim yeri aramada birçok bilgi toplamanız ve kendinize birkaç sormanız size yardımcı olur.

• Okul mezuniyetimle ne yapabilirim?
• Güçlü yanlarım ve ilgi alanlarım nelerdir?
• Yakın çevremde hangi fırsatlar var? Yoksa başka bir şehre mi gitmeliyim?
• Aldığım meslek eğitimi ile daha sonra hangi mesleği yapabilirim?
• Sonrasında eğitiminizi ileri seviyede devam ettirebilmeniz için ne gibi seçenekler mevcuttur?

Size neyin uygun olduğunu bulmanın birçok yolu vardır. İnternette çevrimiçi (online) testler, mesleki eğitim ve üniversite eğitimi hakkında birçok bilgi bulunmaktadır. Ayrıca eğitim danışmanlığına veya meslek danışmanlığına da gidebilirsiniz. Karar veremiyorsanız bir staj yapmanız veya üniversiteye misafir öğrenci olarak katılmanız, gelecekteki meslek eğitiminiz veya üniversitede okuyacağınız bölüm hakkında fikir kazanmanız konusunda yardımcı olabilir.